Gỡ vướng cho doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 43/NQ-CP về một số nhiệm vụ trọng tâm canh tân thủ tục hành chính trong hình thành và thi hành dự án bất động sản đầu tư có thường dùng đất để cải thiện môi trường kinh doanh.
* Luật Đất đai sửa đổi có gì cần lưu ý?
* “Ngộp” với thủ tục, tiền thường dùng đất
Tuy nhiên, sau hơn 2 tháng ban hành, những cải cách được coi là trọng điểm trong Nghị quyết vẫn chưa được thi hành trong thực tế.
“Lãnh địa” ngành, lĩnh vực
“Lãnh địa,” đó là cụm từ mà công ty không ngại ngần sử dụng để nói về việc hình thành và chấp hành dự án bất động sản đầu tư có thường dùng đất hiện nay.
Ông Chu Đức Lượng, Chủ tịch Tập đoàn Phú Mỹ (Hà Nội), cho biết các thủ tục hành chính liên can đến đất đai khá chặt chẽ, mỗi ngành một “lãnh địa,” quy hoạch lãnh địa riêng, liên lạc lãnh địa riêng nên dù được giao chủ trì nhưng ngành kế hoạch-đầu tư vẫn bị các sở, ngành khác chi phối.
Chỉ riêng việc xác định quy hoạch, Sở Kế hoạch-Đầu tư Hà Nội khẳng định thích hợp nhưng Viện quy hoạch nói không phù hợp, hoặc không trả lời, mọi việc trở nên ách tắc ban nha dat mat duong ven ho tay ban nha dat quan cau giay gia re. Trong khi chỉ cần một cuộc họp để hợp nhất quan điểm, các sở, ngành, lẻ loi vị phải tổ chức đến bốn cuộc họp riêng rẽ và để tổ chức được mỗi cuộc mất từ một đến hai tháng, như vậy doanh nghiệp phải chờ tám tháng.
Dẫn chứng từ các dự án đầu tư khu công nghiệp, nhà ở cho công nhân của Tập đoàn, ông Chu Đức Lượng cho biết các dự án phải chầu chực chí ít hai năm để hoàn thành các thủ thô tục đầu tư trong khi chỉ cần chín tháng để xây dựng và đưa dự án vào hoạt động.
“Ì ạch” hơn Tập đoàn Phú Mỹ, Công ty bổn phận hữu thời hạn Du lịch Sao Việt (Phú Yên) đã mất bốn năm lo thủ tục đất đai cho đề án đầu tư khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng tại xã An Phú, thành phố Tuy Hòa và hiện vẫn còn nhiều phần việc cần tiếp thô tục giải quyết.
Vướng mắc mà công ty đang gặp phải, theo bà Trần Thị Tâm, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị, đó là để chờ tỉnh ra trúng giá thuê đất, để được hưởng biệt đãi miễn tiền thuê đất theo quy định, doanh nghiệp phải chấp hành rất nhiều thủ thô lỗ nhiêu khê, qua nhiều “cửa.”
Là Chủ tịch Hội công ty Phú Yên, nắm rõ những mắc mứu của các hội viên và bản thân cũng gặp không ít rào cản khi triển khai các đề án đầu tư có dính dáng đến sử dụng đất đai, ông Ngô Đa Thọ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần IDP cương trực cho rằng vẫn còn những nhũng nhiễu, gây thiếu thốn cho doanh nghiệp. Để thi hành được một dự án đầu tư, công ty phải đi tới đi lui, qua nhiều sở, ban, ngành và muốn làm cho nhanh để thời cơ đầu tư không vuột khỏi tay, CDT buộc lòng phải “chạy.”
Ông Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần đầu tư xây dựng NHS Hà Nội, cũng cho hay các thủ thô lỗ liên quan đến hồ sơ đề bạt cấp dự án, cấp giấy chứng nhận đầu tư, chấp nhận dự án bất động sản về nhà mặt phố ở có nhiều điểm trùng lặp khiến công ty phải khổ sở vì lo thủ thô lỗ và chờ đợi.
Kỳ vọng tháo gỡ “nút thắt”
Để tháo gỡ “nút thắt” về thủ thô tục hành chính trong hình thành và thi hành đề án đầu tư có thường dùng đất, khơi thông suốt dòng vốn đầu tư của xã hội, đồng thời tạo môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng, thông suốt thoáng, thuận lợi, rút ngắn thời khắc và dành dụm chi phí cho nhà phố đầu tư, mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 43/NQ-CP. Nghị quyết được các công ty đón chờ như một "phao cứu sinh" trong lĩnh vực được coi là gian nan nhất trong việc chấp hành các thủ thô lỗ đầu tư.
Với việc giảm thiểu 12 thủ tục hành chính và đơn giản hóa nhiều thủ thô tục có liên quan, nếu thực hiện triệt để các phương pháp theo quy định, thời gian thi hành thủ tục hành chính của nhà phố đầu tư sẽ giảm còn 50% so với trước đây, từ 155-865 ngày vận hành xuống còn dao động 80-480 ngày làm việc.
Các doanh nghiệp cho rằng trong bối cảnh nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, Nghị quyết 43 ra đời là rất cần thiết, nắm bắt đúng nhu cầu của doanh nghiệp. Nhiều công việc trước đây nhà đầu tư phải chấp hành như thủ thô lỗ cấp giấy phép quy hoạch, nộp trích lục bản đồ địa chính… nay được trả về đúng “vai” cho nhà quản lý.
Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội, tin cẩn Nghị quyết sẽ bảo đảm tốt hơn quyền lợi cho nhà phố đầu tư, các thủ tục sẽ thông suốt thông thoáng và rõ ràng hơn. Nghị quyết cũng là căn cứ thuận lợi để các cơ quan, các ngành tìm ra tiếng nhìn chung về những vấn đề trước đây gây nhiều tranh cãi, độc đáo là trong trường hợp đấu giá quyền thường dùng đất.
Nhìn nhận những tiện lợi do Nghị quyết mang lại, Phó giám đốc Sở Kế hoạch-Đầu tư Phú Yên Lê Văn Thứ cho rằng đối với lĩnh vực đầu tư nước ngoài, việc bãi bỏ thủ thô tục đăng ký đầu tư đối với dự án bất động sản thuộc lĩnh vực đầu tư không có điều kiện, thay thế thủ thô tục thẩm tra cấp Giấy thị thực đầu tư bằng thủ thô lỗ đăng ký đầu tư với nội dung đăng ký đơn chiếc giản, lồng ghép các nội dung xét duyệt của các thủ thô tục đăng ký đầu tư và thẩm tra, cấp giấy chứng nhận đầu tư vào các nội dung xét duyệt của thủ thô lỗ chấp nhận chủ trương đầu tư... nếu được thi hành sẽ là bước cải tiến mới, huyết mạch đối với nhà phố đầu tư nước ngoài.
Từ năm 2012, Phú Yên đã chấp hành lồng ghép nội dung chấp thuận chủ trương đầu tư và giới thiệu địa điểm song song trong một bộ hồ sơ và một văn bản (Thông báo chủ trương đầu tư dự án) của Ủy ban dân chúng cấp tỉnh hoặc cấp huyện, đem lại những tiện lợi rõ rệt cho nhà mặt phố đầu tư.
Tuy nhiên, để Nghị quyết đi vào cuộc sống, các nhà quản lý, các doanh nghiệp cho rằng vẫn còn không ít mắc mứu cần giải quyết.
Theo bà Lê Thị Huỳnh Mai, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh, Nghị quyết vẫn còn những điểm chưa rõ ràng. Khái niệm dự án có sử dụng đất được đề cập trong Nghị quyết còn chung chung, chưa cụ thể là dự án gì. Nghị quyết nêu bãi bỏ thủ tục cấp giấy thị thực đầu tư đối với các đề án có sử dụng đất không thuộc lĩnh vực đầu tư có điều kiện, nhưng không nêu rõ các dự án vị trí trong các khu công nghiệp, khu chế xuất có phải cấp giấy thị thực đầu tư hay không.
Đây cũng là lo sợ của các công ty hiện nay. Ông Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng NHS (Hà Nội) cho hay các công ty rất hy vọng Nghị quyết 43 được áp dụng sẽ rút ngắn thời gian thi hành các thủ thô tục hành chính. Song, ông cũng không khỏi e ngại những điểm lục đục giữa Nghị quyết với nội dung một số Luật hiện hành.
Cùng chung thạch sùng quan ngại, Phó giám đốc Sở Kế hoạch-Đầu tư Phú Yên Lê Văn Thứ băn khoăn: lăm le về quản lý đầu tư dính dấp đến nhiều Luật khác như: Đầu tư, Xây dựng, Đất đai, Môi trường. Trong khi Luật đầu tư chưa sửa đổi, các luật còn lại mới sửa đổi, đang trong quá trình hướng dẫn thi hành bằng các Nghị định, Thông tư, việc điều chỉnh cần phải đồng bộ với các Luật khác. Bên cạnh đó, sau khi thực hiện thủ tục đăng ký, kiểm tra đầu tư, để tiếp tục tiến hành dự án, nhà mặt phố đầu tư vẫn phải chấp hành vô vàn các thủ thô tục có liên quan, từ xin các giấy phép, chấp hành thủ thô lỗ về đất đai, xây dựng dựng…
Thực tế cho thấy, có một sự trùng lắp rất lớn giữa thủ thô lỗ đầu tư theo luật đầu tư và thủ thô tục về đất đai, xây dựng công trình và bảo vệ môi trường. Ví dụ như căn cứ cấp giấy thị thực đầu tư (theo trật tự thẩm tra dự án) và căn cứ giao đất, cho thuê đất đều có tiêu chí là hợp lý quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch thi công và nhu cầu sử dụng đất.
Căn cứ kiểm tra cấp giấy thị thực đầu tư và qui hoạch cơ sở của dự án bất động sản đầu tư thi công sản phẩm đều có việc thẩm định sự hợp lý quy hoạch về thi công và phải kiểm tra phương thức về môi trường. Điều này trùng lắp và phu nhân chéo với thẩm tra thưa phân tách tác động môi trường hoặc đăng ký cam kết bảo vệ môi trường được thi hành theo quy định khá cụ thể tại Luật Bảo vệ môi trường và tấp tễnh chỉ dẫn thi hành.
Thực hiện cải cách thủ thô lỗ hành chính theo Nghị quyết 43/NQ-CP yêu sách sự liên thông suốt giữa các ngành phải đồng bộ và sự phối hợp rất nhịp nhàng. Chỉ một khâu thiếu đồng bộ sẽ ảnh hưởng đến cả dây chuyền thủ tục ban nha dat mat duong ven ho tay. Điều này lý giải làm sao sau hơn hai tháng Nghị quyết được ban hành, chưa công ty nào được hưởng lợi từ những cách tân trọng tâm đó./.
Chu Thanh Vân
vietnam+
Ông Trần Ngọc Quang (đứng) giữa Quyền TTK Hiệp hội bất động sản